- Konu Başlıkları
- Gezilecek Yerleri Renkli Atmosferi ve Berrak Denizi ile Tanınan Büyükada’nın Tarihçesi
- Sürgün Yeri Büyükada’nın Tarihi
- Büyükada’da Kimler Yaşadı?
- Büyükada İskelesi Ne Zaman Yapıldı?
- Büyükada’nın Nüfusu Ne Kadar? Geçmişten Günümüze Büyükada’nın Yerlileri…
Gezilecek Yerleri Renkli Atmosferi ve Berrak Denizi ile Tanınan Büyükada’nın Tarihçesi
Bu yazıyı okuyanların pek çoğu Adalar’ı görmüş olsa da çoğu kimse Büyükada tarihini pek bilmez. Büyükada, en büyük ada olduğundan burada çok eski yıllara ait yaşam kalıntıları bulunmuştur. M.Ö. 300’lü yıllarda yaşayan Makedon Kralı 2.Filip’e ait para ve sikkeler ve kalıntılar bulunması Büyükada’nın tarihinin ne kadar eskiye dayandığını göstermektedir. Şimdilerde Büyükada otelleri, gezilecek yerleri, plajları ve renkli sokakları ile ünlü olsa da geçmişte pek çok kültüre ev sahipliği yapmıştır.
Adamızın geçmişiyle ilgili çok önemli bir işaret olan bir diğer nokta da sürgünlerin merkezi olması. Bizans İmparatorluğu zamanında sürgün yeri olarak kullanılan topraklar, İstanbul’un fethiyle Osmanlı Egemenliği altına girmiştir. 1920’li yıllardan sonra Adada çok belirgin olan Rum halkı buraları terk etmeye başlamış ve Büyükada’nın nüfusu da azalmıştır. Büyükada’nın tarihi korunmak üzere 1940’lı yıllardan itibaren de yavaş yavaş ada bir tatil yeri, denize girme ve dinlenme kasabası olarak değerlendirilmeye başlanmıştır. 1970’li yılların ortasıyla birlikte Büyükada imara kapanmış ve yeni yapılara izin verilmemiştir. Dolayısıyla Büyükada tarihi ve turistik bölgelerini tüm güzelliği ile korumaya devam etmektedir.
[widget-131]
Sürgün Yeri Büyükada’nın Tarihi
Büyükada tarihçesinde adanın ilk yerleşimcileri Bizans İmparatorluğu döneminde buraya sürgün edilen soylular ve din adamları olmuştur. Bizans döneminde adaya "Prinkipos" adı verilmiş ve birçok manastır inşa edilmiştir. Bu dönemde ada, genellikle siyasi sürgünler için bir sürgün yeri olarak kullanılmıştır. Bizans İmparatoriçesi İrene de dahil olmak üzere birçok önemli figür, burada sürgün hayatı yaşamıştır.
Adını prenslerin buralara sürgün edilmesinden alan Büyükada’da Lev Troçki’nin 1929-1933 yılları arasında sürgün edilip yaşadığı ev de bulunmaktadır. Büyükada tarihinde Lev Troçki’nin ayrı bir önemi vardır. Gürcü Sovyet lideri Stalin tarafından sürgüne yollanan Troçki’nin kaldığı ev de Nizam Mahallesi’ndedir. 1933 yılında buradaki evinde bir suikast sonucu öldürülen eski Sovyet lideri Kızıl Ordu’nun kurucusu olarak bilinir. Ayrıca Osmanlıda da pek çok devlet adamı Büyükada’ya sürgüne gönderilmiştir. Büyükada tarihi için önemli olan 1453 yılından sonra, yani Ada’nın Osmanlı kontrolüne geçişinden sonra bir sayfiye yeri olarak popüler hale gelmiş ve özellikle Rum, Ermeni ve Yahudi toplulukları tarafından tercih edilmiştir. 19. yüzyılda, Osmanlı döneminin sonlarına doğru ada, İstanbul'da yaşayan zengin ailelerin yazlık evlerini inşa ettikleri bir bölge haline gelen Büyükada’nın tarihi boyunca bölgede çeşitli aydınlar ve edebiyatçılar adada yaşamıştır.
Büyükada tarihi boyunca farklı etnik grupların bir arada yaşadığı ve kültürel çeşitliliğin yoğun olduğu bir yer oldu. Cumhuriyetin ilanından sonra, Büyükada'nın popülaritesi artmaya devam etti. 20. yüzyılın başlarında adada birçok kültürel etkinlik ve sosyal faaliyet gerçekleştirildi. Günümüzde Büyükada gezilecek yerler, plajlar ve tarihi noktaları, İstanbul'un en çok ziyaret edilen turistik destinasyonlarından biridir.
Büyükada’da Kimler Yaşadı?
Büyükada tarihçesinde her dönem farklı yaşantılara ev sahipliği yaptı. İstanbul'un kozmopolit yapısını yansıtan bir yerleşim alanı olarak bilinen Büyükada’da kimler yaşadı diye merak edenler için kısaca şöyle bir açıklamaya yapalım:
- 8. yüzyılda oğlu tarafından tahttan indirilip Büyükada'ya sürgün edilen Bizans İmparatoriçesi İrene
- taht kavgalarına karışan veya siyasi nedenlerle gözden düşen V. Leo
- Lev Troçki,
- Adile Naşit,
- Reşat Nuri Güntekin,
- Sait Faik Abasıyanık,
- Halide Edib Adıvar,
- Aziz Nesin,
- Zülfü Livaneli,
- Rıza Tevfik Bölükbaşı,
- Abdülhak Şinasi Hisar…
Büyükada İskelesi Ne Zaman Yapıldı?
Büyükada’nın tarihi ile ilgili en çok merak edilenlerden bir diğeri de Büyükada İskelesi. Şu anda Ada’yı turistik olarak kullanabiliyor olmamızı sağlayan Büyükada iskelesi ne zaman yapıldı sorusunu ise şöyle anlatalım.
Büyükada İskelesi, 1899 yılında inşa edilmiştir. İstanbul'un Prens Adaları'na ulaşımı sağlayan vapur seferlerinin önemli bir noktası olan Büyükada İskelesi, dönemin ünlü mimarı Mihran Azaryan tarafından tasarlanmıştır. İskele, Osmanlı İmparatorluğu'nun son döneminde inşa edilen ve mimari olarak art nouveau tarzını yansıtan önemli yapılardan biridir.
Büyükada tarihinde önemli bir yer tutan Büyükada İskelesi, sadece bir ulaşım noktası olmanın ötesinde, tarihi ve kültürel önemiyle de dikkat çekmektedir.
Büyükada’nın Nüfusu Ne Kadar? Geçmişten Günümüze Büyükada’nın Yerlileri…
Büyükada’nın tarihinden bahsederken nüfusuna değinmemek olmaz. 19. yüzyılda çoğunluğunu Rum, Ermeni ve Yahudilerin oluşturduğu Büyükada nüfusu ortalama birkaç bin civarındaydı. 20. yüzyılın ortalarına gelindiğinde 3000-4000’lere ulaşan halk, zengin halkın yazlık seçeneğiydi. Şu anda Büyükada nüfusu 7000-8000 aralığında seyrediyor. Ancak yaz dönemi Büyükada tarihi ve turistik yerlerini gezmek isteyenler ile birlikte Ada’ 30.000 kişiyi ağırlıyor.